Na een lange periode van onbekendheid - tijdens dewelke aikido enkel gekend was binnen een gesloten kring - wordt aikido beschouwd als één van de meest subtiele en gesofistikeerde krijgskunsten en - op hoger niveau - een afdoende manier om de ontwikkeling, integratie en aanwending van de menselijke krachten, zowel fysiek als psychisch (mentaal), te bevorderen. Wat aanvankelijk een unieke methode voor zelfverdediging lijkt, blijkt meer te zijn : het is een "discipline van coördinatie", een manier om geest en lichaam te sterken, om een eenheid te scheppen tussen fysieke en mentale krachten zodat de beoefenaar een meer geïntegreerd mens wordt. De betekenis van het woord "aikido" is namelijk "methode of weg ("do") voor de coördinatie of harmonie ("ai") van de mentale energie of geesteskracht ('ki') Aikido is een combinatie van praktische zelfverdedigingtechnieken ontleend aan zwaard- en speervechten, jiujitsu, aikijutsu en andere oude krijgskunsten. De nadruk ligt op een (voor aikido karakteristieke) centralisatie van denken en handelen en de uitrekking of uitbreiding van de mentale energie ("ki"). Het is een unieke zelfverdedigingmethode, aangepast aan en effectief tegen een enkele aanvaller of verscheidene.
Wat is er zo eigen aan aikido?
Bijna elke krijgskunst is een efficiënte methode voor zelfverdediging en vele kunnen door zowel jong als oud beoefend worden. Het verschil ligt in de essentiële drijfveer en de karakteristieke resultaten: Praktisch gezien is aikido een krijgskunst of gevechtssport. Het is een verdedigingstechniek tegen een niet-uitgelokte aanval. Aikido is louter verdediging; het is geen aanvalstechniek. Bovendien brengt aikido geen ernstige letsels toe aan de aanvaller. Er wordt voortdurend verwezen naar de "hara", het centrum (in westerse termen het zwaartepunt van het lichaam) als punt waarin de energie geconcentreerd is. Ook wordt vaak gerefereerd naar de "ki" (innerlijke energie) als uitsluitend te gebruiken kracht. Deze concepten zijn ook buiten het terrein van de krijgskunsten van belang. Aikido heeft een kenmerkende strategie (betreffende bewegingen, verplaatsingen, technieken) en er ligt veel nadruk op de cirkel- of bolvormigheid van die tactiek.
Verdediging
 |
|
Een individu dat aangevallen wordt, heeft het recht- en uiteraard de instinctieve drang zich te verdedigen. De vraag is : Hoe zal die persoon zich verdedigen ? Dit hangt af van de graad van zijn ontwikkeling. Als hij op een (mentaal of fysiek) primitief niveau fungeert, zal hij wild (en dikwijls niet effectief) reageren. Vanuit zijn gebrek aan voorbereiding en oefening kan hij schade toebrengen aan zijn aanvaller. Anderzijds kan hij, indien hij één van de meer dodelijke gevechtssporten onder de knie heeft, de agressor ernstig verwonden of zelfs doden. Daarentegen zal een juist gebruik van aikido de aanval neutraliseren (ontkrachten). Door de controle over al de aspecten van aanval en verdediging wordt zelfverdediging mogelijk zonder de noodzaak de aanvaller te verwonden. De agressor handelt op een laag niveau. Degene die zich met aikido verdedigt, staat op een hoger (superieur) niveau waar bekwaamheid, zelfvertrouwen en een verfijnde techniek hem toelaten zich te weren zonder te vervallen tot brute, gewelddadige methodes.
"Centrum" en "ki"
 |
|
In bijna alle krijgskunsten wordt op een bepaald moment gesproken over "ki" (innerlijke energie) en "hara" (de zetel van die kracht). De "hara" of het centrum is een punt ongeveer 5 centimeter onder de navel. Dit punt komt ongeveer overeen met het zwaartepunt van het lichaam. In aikido wordt een grote nadruk gelegd op dit evenwichtspunt en de innerlijke energie die er geconcentreerd is. In westerse termen is dit moeilijk uit te leggen. De "ki" staat als mentale energie tegenover de fysieke (spierkracht), maar houdt toch meer in dan de beperkte betekenis van bijvoorbeeld wilskracht of levensdrang. Een ernstig obstakel om het begrip "ki" juist te omschrijven is het in het Westen gemaakte strikte onderscheid tussen lichaam en geest. In het Oosten worden lichaam en geest niet beschouwd als gescheiden entiteiten. Het verstand is een deel van en bevat in het lichaam. De samensmelting of samenwerking van deze twee functies lijkt dicht bij een aanvaardbare omschrijving te komen van de kracht die men in Japan "ki" noemt. Deze fusie van geest en lichaam kan verduidelijkt worden met een voorbeeld. Heb je ooit geprobeerd de gesloten vuist van een baby te openen? De baby is ontspannen en doet geen poging om tegen te werken. Het kan zelfs zijn dat hij zich niet bewust is van de persoon die tracht zijn vuist te openen. Nochtans blijft die hand gesloten. Een baby reageert namelijk instinctief op zijn omgeving. Er is voor hem geen onderscheid tussen waarneming en reactie, tussen het mentale en het lichamelijke. Als We ouder worden en ons verstand ontwikkelen, vindt er (vooral in de westerse culturen)een verbreding plaats van de kloof tussen geest en lichaam. Er ontstaat een merkbare aarzeling tussen het moment van besluitname en het moment van actie. Het is alsof de hersenen eerst onderzoeken en besluiten en daarna de fysieke activiteit aan het lichaam overlaten, enkel de spierkracht gebruikend. Als die kloof overbrugd wordt, resulteert dit in een nauwe eenheid van geest en lichaam waarbij de kracht, de besluitvorming en het richtinggeven van het verstand onmiddellijk en zonder onderbreking door al de kanalen van het lichaam naar de uithoeken ervan vloeien. De kracht van het lichaam als geheel is groter dan die van de afzonderlijk gebruikte delen (armen, benen, enz.). De kracht van geest en lichaam samen is dus ook groter dan wanneer ze afzonderlijk gebruikt worden. Een veel genoemde methode om innerlijke energie ("ki") te ontwikkelen is die van het regelmatig uitvoeren van buikademhaling. "Ki" houdt namelijk verband met ademhaling (soms wordt "ki" "levensadem" genoemd).
Neutralisatiestrategie
 |
|
De strategische methode van aikido bestaat uit dynamische bewegingen van uit/ontwijking, uitrekking en centralisatie die aan de basis liggen van meer technische neutralisatietactieken in de vorm van immobilisatie- en/of werptechnieken. Door combinatie verkrijgt men een bijna onbeperkt aantal aikidotechnieken. De aikidostrategie bestaat uit twee fases, namelijk de dynamische (of voorbereidende) en de technische (of afwerkende). Vele principes spelen hierin een rol, maar de belangrijkste en dominerende zijn de cirkel- of bolvormigheid van de beweging en de controle en de uitrekking (uitbreiding) van de kracht. Het doel van de praktische aikidotraining is het vervangen van bepaalde instinctieve reacties (zoals tegen de kracht van de aanvaller ingaan) door andere, meer subtiele en verfijnde reacties (zoals het ontwijken van een aanval op het moment dat hij gelanceerd wordt en hem daarna weg te leiden). Het uiteindelijke doel van aikido is dus m.a.w. bepaalde ingebakken of verworven reflexen te vervangen door selectievere en minder primitieve. Deze nieuwe reflexen moeten even instinctief worden als de afgeleerde omdat er in een noodsituatie geen tijd is om eerst na te denken, daarna te beslissen en pas dan te handelen. Het spreekt vanzelf dat dit een ononderbroken, geprogrammeerde en intensieve training vergt. Dit gebeurt in dezelfde geest als leren skiën of piano leren spelen. Het ideaal (het beoogde doel) is verder te gaan dan de techniek, de techniek te overschrijden, zodat de aikidomethode een deel wordt van de persoonlijkheid. Aikido wordt zo grondig in de psyche geprogrammeerd dat men er niet langer over denkt als zijnde aparte bewegingen of technieken.
De mogelijkheden van aikido
 |
|
Aikidotraining fungeert op vele vlakken: het uiteindelijke doel voor het individu is zijn/haar fysieke, mentale (en dus functionele) integratie en ontwikkeling. Door de cirkelvormigheid van de bewegingen en de uitrekking van de kracht wordt een hoge graad van coördinatie bereikt: vloeiende, soepele, doelmatige bewegingen die vrij zijn van elke vorm van mentale of fysieke strakheid. Eén van de resultaten van een regelmatige praktijk is een merkbare verbetering van de algemene gezondheidstoestand. Buikademhaling beïnvloedt de ademhaling en de oefening van gewrichten en het lichaam als geheel draagt bij tot een betere bloedsomloop. De verbetering van ademhaling en bloedsomloop op haar beurt de aanvoer van vers materiaal naar al de organen bevorderen en de slagaders vrij houden van klonteringen en vetafzetting. Op een ander vlak, als methode toegespitst op vermindering, uitschakeling en/of sublimatie van mentale spanningen, voorziet aikido uitlaatkleppen voor "mentaal afval" d.m.v. de oefeningen en technieken. Ook geestelijk zal men zich minder gespannen en gezonder voelen. Uiteraard verbetert elke regelmatige fysieke training de conditie, maar fitheid als doel op zich kan vervelend worden en eventueel uitlopen in een routine die vroeg of laat achterwege gelaten wordt. Aikido, daarentegen, is voldoende gevarieerd en vraagt zowel wat het mentale als wat het fysieke aspect betreft een bepaalde mate van toewijding. Men kan aikido dan ook beoefenen zonder ooit het gevoel te krijgen dat men volleerd is of het uiterste bereikt heeft.
Het team van 'De Alchemie van de Liefde'
Geen opmerkingen :
Een reactie posten